وقتی طی هفته های گذشته برخی مقامات امریکائی بحث تحریم فروش بنزین به ایران را مطرح کردند، نقش مهم و استراتژیک اجرای موفق کارت هوشمند سوخت بیشتر آشکار شد. بنا به گزارشی که مدیر سامانه هوشمند سوخت مهندس عبدالرضا امینی در آخرین گفتگوی خود با رسانه ها اعلام کرده بود هم اکنون 17 میلیون کارت هوشمند سوخت فعال در دست هموطنان صاحب خودرو در حال استفاده می باشد. و نکته بسیار مهم و قابل توجهی که تاکنون به هر دلیلی کمتر به آن پرداخته شده این است که طی دو سال گذشته حتی یک مورد جعل کارت هوشمند سوخت گزارش نشده است و این ارزش سیستم امنیتی بکار گرفته شده در کارت سوخت را نشان می دهد.

به راستی آیا فکر کرده ایم که اگر طرح بزرگ و ملی کارت هوشمند سوخت اجرا نشده بود امروز وضع واردات، تامین و توزیع بنزین چه شرایطی پیدا می کرد؟ و اینکه کارکنان مجموعه دست اندرکار این پروژه بزرگ و ملی به ویژه در بخش سامانه مدیریت کارت هوشمند سوخت دقیقا همچون سنگر سازان بی سنگر چه زحمت بزرگ و چه فشار بزرگی را تحمل کرده اند تا امروز شاهد عرضه بنزین به این صورت منظم و دقیق باشیم. و اینکه گزارش های مراکز مسئول حاکی از به صفر رسیدن قاچاق بنزین پس از اجرای کارت هوشمند سوخت می باشد؟

  قبل از اجرای این طرح میزان واردات بنزین به حدی رسیده بود که با روند رو به افزایش بیش از ده درصدی مصرف نه تنها اسکله های وارداتی توان واردات بیش از اندازه واردات بنزین در آن زمان را نداشتند بلکه خطوط لوله انتقال فراورده های نفتی و مخازن ذخیره سازی نیز بنا به اظهار مدیران وقت شرکت پالایش و پخش در این زمینه توان افزایش ظرفیت را در خود نمی دیدند.  مهندس محمد آقائی مدیر عامل وقت این شرکت سال 1383 چنین گفته بود " امسال روزانه 23 تا 25 میلیون لیتر بنزین وارد می کنیم. ... به عنوان فردی که در جریان جزئیات کار هستم می گویم به نقطه ای رسیده ایم که بیش از این میزان اساسا امکان واردات نداریم. هم از حداکثر ظرفیت اسکله ها استفاده می کنیم و هم مهم تر از آن از حداکثر ظرفیت خطوط لوله و تلمبه خانه ها بهره می بریم. در حال حاضر بعضی از خطوط انتقال بنزین حتی 30 درصد بیش از ظرفیت کار می کند". ( مصاحبه اختصاصی مهندس محمد آقائی مدیر عامل وقت شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران با روزنامه شرق یکشنبه 2/11/1383 ، دوشنبه 3/12/83 و سه شنبه 4/ 12/1383 ).

  ولی ارقام وحشتناک واردات بی رویه  بنزین همچنان افزایش می یافت و گوئی همچون دمل چرکین سرطانی هیچ طبیبی را یارای درمان آن نبود. به طوری که مهندس نعمت زاده مدیر عامل بعدی شرکت پالایش و پخش که با بیش از سه دهه سابقه مدیریت عالی در کشور برای حل این معضل لاینحل باقی مانده آماده می شد در گفتگوئی در رابطه با این موضوع چنین می گوید" از ابتدای امسال تا پایان خرداد به طور متوسط روزانه 30 تا 31 میلیون لیتر بنزین وارد کرده ایم. بنزین معمولی تنی حدود 650 دلار بوده است. برای واردات هر لیتر بنزین بیش از 500 تومان پرداخت می کنیم آن وقت آن را 80 تومان می فروشیم. ... سال گذشته به طور متوسط روزانه 67 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شده است. برآورد ما برای متوسط امسال حداقل 72 میلیون لیتر در روز است. متاسفانه طی پنج سال گذشته به طور متوسط سالانه 10 در صد رشد مصرف بنزین داشتیم.". ( مصاحبه اختصاصی مهندس محمد رضا نعمت زاده مدیر عامل وقت شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران با روزنامه شرق چهارشنبه 7/4/1385 و یکشنبه 11/4/1385).

  این روزها در حالی سالروز اجرای کارت هوشمند سوخت فرا می رسد که بنا به اظهار مسئولین  پالایش و پخش بر اساس پیش بینی های مصرف اگر طرح مدیریت مصرف سوخت کشور از طریق بنزین و کارت هوشمند سوخت اجرائی نمی شد امسال مصرف کشور به طور متوسط به روزانه 85 میلیون لیتر می رسید ( خبرگزاری شانا یکشنبه 20/2/1388) و واقعا معلوم نبود تبعات اقتصادی، اجتماعی و دیگر جنبه های آن چگونه قابل کنترل باشد. اگرچه سهمیه بندی بنزین در این کاهش مصرف نقش مهمی داشته است ولی آنچه مهم است این می باشد که انجام سهمیه بندی بدون ذره ای رانت، سوء استفاده، قاچاق و تمام تخلفاتی که در صورت اعمال سهمیه بندی به هر روش دیگری وجود داشت، در برنامه کارت هوشمند سوخت به هیچ وجه صورت نگرفته و این امر ایمنی بالای سیستم وقابلیت انعطاف پذیری آن جهت اجرای هر نوع برنامه از جمله خرید الکترونیکی بنزین و یا منطقه ای کردن سهمیه ها که این روزها مطرح است را به خوبی آشکار می سازد.

  آنچه امروز از برکت اجرای هوشمند سوخت عاید کشور شده، علاوه  کنترل کامل قاچاق این فراورده، به طور مجمل عبارت است از :

-   جلوگیری از خروج مقدار زیادی ارز بابت افزایش مصرف سالانه ده درصدی واردات بنزین که پس از عرضه هوشمند بنزین و اعمال سهمیه بندی حاصل شده است.

-  الگو شدن این برنامه موفق برای عرضه هوشمند گازوئیل که مسئولین را قادر می سازد با اعمال کنترل های لازم ضمن جلوگیری از قاچاق این فراورده به خارج از کشور، روند افزایش تصاعدی واردات آن را به خوبی تحت کنترل در آورند.

-  جلوگیر از بروز بسیاری حوادث پیش بینی نشده اما قابل انتظار در بخش حمل انتقال و ذخیره سازی این فراورده که به علت حجم بالای واردات روزانه و نداشتن زمان و فرصت مناسب برای ترمیم، مسئولین پالایش و پخش به انحای مختلف از بابت آن اظهار  نگرانی کرده بودند.

-   سامان یافتن بانک اطلاعات جامع خودرو در بخش نیروی انتظامی. مجموعه ای که به طور قطع و یقین اگر اجرای طرح کارت هوشمند سوخت نبود تا سال های زیادی اجرای آن از سوی نیروی انتظامی چه به لحاظ بودجه مورد نیاز و چه به لحاظ الزام صاحبان خودروها آنگونه از جامعیت مطلق برخوردار نمی شد.

-   دست یابی به آمارهای دقیق مصرف در مناطق مختلف کشور، مصرف سرانه گروه های شغلی مختلف رانندگان خودروها و متوسط مصرف هر خودرو بر اساس مدل و عمر ساخت خودرو و بسیاری اطلاعات آماری دقیق که در تصمیم گیری های کلان کشور بسیار ارزشمند و موثر می باشد.

-   ایجاد فرهنگ ارزشمندی نفت و فراوره های نفتی در مردم و آشنائی دقیق آنها با لزوم مصرف بهینه این ذخائر ارزشمند خدا دادی که متعلق به همه نسل ها می باشد و شرایط سختی که در صورت پایان یافتن آن همگی باید در انتظار آن باشیم.

-   ابراز شایستگی و توانمندی فرزندان متخصص ایران زمین در بخش صنعت نفت که توانستند چنین پروژه بزرگی که در هیچ کشوری سابقه اجرا نداشت را به خوبی و با موفقیت کامل به اجرا درآورند و هزاران نکته ای که می توان هر روز به آنها پرداخت.

  آغاز خرداد ماه و سالگرد عرضه هوشمند سوخت را گرامی بداریم و یک خداقوت نثار همه عزیزانی کنیم که در مراحل مختلف اجرای این طرح بی نظیر حضور داشته و هم اکنون نیز در حفظ و نگهدای آن با تمام وجود در حال کار و تلاش می باشند.